Ο Αργύρης Φιλιππίδης και η "Μερική Γεωγραφία" του: ένα σχόλιο

Abstract

Η Μερική Γεωγραφία του Μηλεώτη πρόκριτου Αργύρη Φιλιππίδη, αδελφού του συνεκδότη της Νεωτερικής Γεωγραφίας Δανιήλ Φιλιππίδη, αποτελεί ένα σύγγραμμα με σημαντικό πλούτο αξιόπιστων πληροφοριών για το οικιστικό δίκτυο της Ανατολικής Θεσσαλίας και Στερεάς Ελλάδας. Είναι αποτέλεσμα αναγκαστικής περιήγησης του συγγραφέα που έγινε το 1815 και εντάσσεται στο γενικότερο ενδιαφέρον που αναπτύσσεται την περίοδο αυτή στο περιβάλλον των λογίων, σχετικά με τη γεωγραφία και ιδιαίτερα τη γνώση και προβολή της ιδιαίτερης πατρίδας. Στο μελέτημα παρουσιάζονται τα βιογραφικά δεδομένα, η οικονομική δράση του Αργύρη Φιλιππίδη και η εμπλοκή του στη διαχείριση των φορολογικών προσόδων των χωριών του Πηλίου (με βάση ανέκδοτα αρχειακά τεκμήρια από τη Βιβλιοθήκη Μηλεών και την υπάρχουσα βιβλιογραφία). Ακολούθως συζητούνται οι απόψεις του συγγραφέα όπως αποτυπώνονται στην αφήγησή του. Ο Α. Φιλιππίδης συνιστά ένα καλό παράδειγμα ανθρώπου που ζει στον ελληνικό χώρο τις παραμονές της Επανάστασης του 1821, συμπυκνώνοντας διαφορετικά και κάποτε αντιφατικά χαρακτηριστικά. Βιώνει ως τοπικός πρόκριτος έντονα τις συγκρούσεις και τις ιδιαίτερες συνθήκες της εποχής του. Είναι άνθρωπος της πράξης και της οικονομικής δράσης, ταυτόχρονα όμως είναι με ένα τρόπο λόγιος και εραστής της μάθησης. Επηρεάζεται από τα μηνύματα του Διαφωτισμού, δεν τα κατανοεί όμως ούτε τα αποδέχεται πλήρως. Επαναλαμβάνει και απηχεί τους κοινούς τόπους του καιρού του και των ανθρώπων της κοινωνικής του θέσης, ταυτόχρονα όμως αφήνει περιθώριο και στο σπέρμα της αμφισβήτησης να δώσει καρπούς.