Εξειδίκευση τύπου :	Κεφάλαιο σε πρακτικά συνεδρίου
Τίτλος:	De vie a trépas: Rites de passage, lamelles dionysiaques et tombes macédoniennes
Δημιουργός/Συγγραφέας:	[EL] Χατζόπουλος, Μιλτιάδης Β.[EN] Hatzopoulos, Miltiades B.
Διαθέτης:	Diffusion de Boccard
Επιμελητής έκδοσης:	Guimier-Sorbets, Anne-Marie [EL] Χατζόπουλος, Μιλτιάδης Β.[EN] Hatzopoulos, Miltiades B. Morizot, Yvette
Εκδότης:	[EL] Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών. Κέντρο Ελληνικής και Ρωμαϊκής Αρχαιότητας[EN] National Hellenic Research Foundation. Centre for Greek and Roman Antiquity
Τόπος έκδοσης:	Αθήνα Athenes
Ημερομηνία:	2006
Γλώσσα:	Γαλλικά
ISBN:	960-7905-29-6
Περίληψη:	In ancient Macedonia, besides the civic trinity of Zeus, Herakles and Asklepios, an important position was held by a female deity. She had two aspects, a maternal and a virginal one, sometimes united in one divine persona and sometimes incarnated in a divine couple, such as Demeter and Kore, and also by a male companion, who in pre-Roman times is Dionysos. These deities, apart from presiding over the rites of passage of young boys and girls, also presided over a much more terrible passage, that from life to death. Ιn Greece, burial ideally combines cremation and interment. Cremation aims at bypassing the supposedly ugly and impure phase of decomposition of the flesh, while interment seeks to provide the material base, the μνῆμα, which perpetuates the memory of the defunct. The socalled Macedonian tombs, viewed in this context, are not the eternal dwellings of the dead, but σήματα, tokens, which assure the eternal presence of the dead among the living. The iconography of Macedonian tombs, however, shows that besides the perpetua-tion of their memory, the ancient Macedonians –or at least some of them– aimed at life af-ter death in some Island of the Blessed. The attainment of this end was thought to depend on initiation into the mysteries of Dionysos and Persephone, which are known from the socalled Orphic cosmogonies and theogonies and from the golden tablets which accompany the dead in Macedonia and in other regions on the periphery of the Greek world. The fact that such tablets are also found in Macedonian tombs confirms that the initiates buried there did not consider their underground constructions as dwellings, but rather as a sort of heroon, where the mortal remains alone, whence the soul had departed, lay in an eternal prothesis. Στὴν ἀρχαία Μακεδονία, δίπλα στὴν «πολιτικὴ» τριάδα τοὺ Διὸς, τοῦ Ἡρακλέους καὶ τοῦ Ἀσκληπιοῦ, ἐξέχουσα θέση κατέχει μία γυναικεία θεότης μὲ δύο ὑποστάσεις, τὴν μητρικὴ καὶ τὴν παρθενική, ἄλλοτε συζευγμένες σ’ ἕνα θεϊκὸ πρόσωπο καὶ ἄλλοτε διαφοροποιημένες ὅπως στὸ ζεῦγος τῆς Δήμητρας καὶ τῆς Κόρης, καθὼς ἐπίσης καὶ ἕνας ἀρσενικὸς πάρεδρος ποὺ κατὰ τὴν προρωμαϊκὴ ἐποχὴ λαμβάνει τὴν μορφὴ τοῦ Διονύσου. Οἱ θεότητες αὐτὲς προΐσταντο τῶν τελετῶν μεταβάσεως τῶν νέων, ἀλλὰ ἐπίσης καὶ μιᾶς ἄλλης καὶ φοβερώτερης μεταβάσεως, ἐκείνης ποὺ ἀπὸ τὴν ζωὴ ὁδηγεῖ στὸν θάνατο. Στὴν Ἑλλάδα ἡ ταφὴ στὴν ἰδανική της μορφὴ συνδυάζει τὴν καύση καὶ τὸν ἐνταφιασμό. Ἡ πρώτη ἀποσκοπεῖ στὴν ἀποφυγὴ τῆς «αἰσχρᾶς» καὶ «μιαρᾶς» φάσεως τῆς ἀποσυνθέσεως τῶν σαρκῶν, ἐνῷ ὁ δεύτερος στὴν παροχὴ τοῦ ὑλικοῦ ὑποβάθρου τοῦ μνήματος, γιὰ τὴν διαιώνιση τῆς μνήμης τοῦ νεκροῦ. Οἱ «μακεδονικοὶ» τάφοι, ἑρμηνευόμενοι στὸ πλαίσιο αὐτό, δὲν εἶναι αἰώνιες κατοικίες τῶν νεκρῶν ἀλλὰ «σήματα» ποὺ ἐξασφαλίζουν τὴν αἰώνια παρουσία τους μεταξὺ τῶν ζώντων. Ἡ εἰκονογραφία ὅμως τῶν «μακεδονικῶν» τάφων προδίδει ὅτι πέραν τῆς διαιωνίσεως τῆς μνήμης τους, οἱ ἀρχαῖοι Μακεδόνες, ἢ τουλάχιστον μερικοὶ ἀπὸ αὐτούς, ἀπέβλεπαν σὲ μεταθανάτιο ζωὴ σὲ κάποια νῆσο Μακάρων καὶ ὅτι ἡ ἐπίτευξη τοῦ στόχου αὐτοῦ ἐξηρτᾶτο ἀπὸ τὴν μύηση στὰ μυστήρια τοῦ Διονύσου καὶ τῆς Περσεφόνης, γιὰ τὰ ὁποῖα μᾶς πληροφοροῦν οἱ λεγόμενες ὀρφικὲς κοσμογονίες καὶ θεογονίες καὶ τὰ χρυσὰ ἐλάσματα ποὺ συνοδεύουν τοὺς νεκροὺς στὴν Μακεδονία καὶ σὲ ἄλλες περιοχὲς τῆς περιφέρειας τῆς ἑλληνικῆς οἰκουμένης. Τὸ γεγονὸς ὅτι τέτοια ἐλάσματα ἀνευρίσκονται καὶ σὲ «μακεδονικοὺς» τάφους ἐπιβεβαιώνει ὅτι οἱ μύστες ποὺ ἐθάπτοντο ἐκεῖ δὲν θεωροῦσαν τὰ ὑπόγεια αὐτὰ κτίσματα ὡς κατοικίες τους ἀλλὰ μᾶλλον ὡς εἶδος ἡρώων ὅπου τὰ ὑλικὰ τους κατάλοιπα –ἀλλὰ ὄχι ἡ ψυχή τους– ἔκειντο σὲ αἰώνια πρόθεση.
Όνομα εκδήλωσης:	Rois, citès, nécropoles: Institutions, rites et monuments en Macédoine
Τίτλος πηγής δημοσίευσης:	Rois, citès, nécropoles: Institutions, rites et monuments en Macédoine: Actes des colloques de Nanterre, Decembre 2002 et d' Athènes, Janvier 2004
Σελίδες:	131-141
Σειρά δημοσίευσης:	Μελετήματα
Αρ. σειράς:	45
Θεματική Κατηγορία:	[EL] Ιστορία της Ελλάδας[EN] History of Greece
Λέξεις-Κλειδιά:	Μακεδονικοί τάφοι Τελετουργίες Διονυσιακά
Τοπική Κάλυψη:	Μακεδονία
Αξιολόγηση από ομότιμους (peer reviewed):	Ναι
Κάτοχος πνευματικών δικαιωμάτων:	Copyright © Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών (ΕΙΕ) / Κέντρο Ελληνικής και Ρωμαϊκής Αρχαιότητος (ΚΕΡΑ)
Είναι μέρος του:	Rois, citès, nécropoles: Institutions, rites et monuments en Macédoine: Actes des colloques de Nanterre, Decembre 2002 et d' Athènes, Janvier 2004
Σημειώσεις:	Κατάσταση τεκμηρίου: Δημοσιευμένο Document status: Published
Εμφανίζεται στις συλλογές:	Τομέας Ελληνικής και Ρωμαϊκής Αρχαιότητας - Επιστημονικό έργο